خطرات مصرف داروهای سوزش معده بر سلامتی

یک مطالعه به تازگی نشان داده است که داروهای مهار‌کننده پروتون‌پمپ که به اختصار PPI نامیده می‌شوند، با خطر حمله قلبی و همچنین مشکلات دیگری برای سلامتی ارتباط دارند.

در این مطالعه PPI‌ها شامل اسموپرازول(نکسیم)، لانزوپرازول(پیریواسید)، امپرازول (پیریلوسک و زیگرید) و مانند آنها هستند. این داروها که هم با نسخه و هم بدون نسخه به فروش می‌رسند میزان اسید معده را کاهش می‌دهند. اسید معده می‌تواند سبب درد و سوزش یا ناراحتی در قفسه سینه و احساس طعم تلخ در دهان شود.

این داروها همچنین می‌توانند زخم معده را درمان و از آسیب مری ناشی از رفلکس معده جلوگیری کنند.

محققان پرونده پزشکی 3 میلیون نفر از افرادی که برای رفع سوزش سردل از دارو استفاده می‌کردند را بررسی کردند. برخی از این افراد PPI و بقیه از مسدود‌کننده‌های H2 استفاده می‌کردند. مسدود‌کننده‌های H2 شامل سایمتیدین(تاگامت)، فاموتیدین(پپسید)، نیزاتیدین(اکسید) و یا رانیتیدین(زانتک) هستند. هیچکدام از این افراد سابقه بیماری قلبی نداشتند.

به گزارش پژوهشگران آن دسته از افراد که PPI مصرف می‌کردند بیشتر از دیگران احتمال حمله قلبی داشتند - اگرچه نتوانستند ثابت کنند که PPI واقعا خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، هیچ ارتباط مشابهی بین خطر حمله قلبی و مسدود‌کننده H2 یافت نشد.

پژوهش‌های قبلی دریافته بودند که PPI ها می‌توانند به مخاط رگهای خونی آسیب برسانند. این یافته محققان را به سوی پیدا کردن ارتباط این داروها با افزایش خطر حمله قلبی سوق داد.

بر اساس این مطالعه، محققان برآورد کردند که خطر حمله قلبی در این افراد حدود 16 درصد است که رقم قابل توجهی به شمار می‌رود. با این حال باید بررسی شود که چه تعداد حمله قلبی در واقع رخ می‌دهد. احتمال دارد این مقدار یک نفر از هر 4000 نفر مصرف کننده PPI باشد.

به منظور اطمینان از مصرف این داروها، از دو نفر از کارشناسان خواسته شد تا به پرسشهایی در این زمینه پاسخ دهند.

آیا خطر حمله قلبی به مدت زمان استفاده فرد از این داروها بستگی دارد؟

این مطالعه نمی‌تواند به این سوال پاسخ دهد. ما نمی‌دانیم که آیا این خطر به مدت زمان مصرف، دُز آن یا به متغیرهای دیگر بستگی دارد یا خیر.

آیا این داروها برای استفاده طولانی‌مدت در نظر گرفته شده‌اند یا خیر؟

افرادی که با تجویز پزشک PPI مصرف می‌کنند، معمولا باید به مدت 6 ماه آن را ادامه دهند، مصرف بدون نسخه PPI باید به مدت 14 روز و حداکثر تا سه بار در یک سال استفاده شود، اما پزشکان می‌گویند مشاهدات حاکی از آن است که برخی افراد مدت طولانی‌تری مصرف آن را ادامه می‌دهند.

در واقع برای تجویز PPI هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد. برخی از مردم حتی سالها آن را مصرف می‌کنند. برخی از بیماران به طور مزمن برای بیش از یک دهه از آن استفاده کرده‌اند بدون اینکه عوارض جانبی در آنها مشاهده شود. با این حال بهتر است دُز مصرفی کم باشد.

چه خطرات دیگری وجود دارند که مصرف‌کنندگان این داروها باید از آنها آگاه باشند؟

سازمان غذا و دارو در سال 2012 هشدارهای ایمنی را مبنی بر اینکه تجویز PPI می‌تواند سبب کاهش سطح خونی منیزیم که می‌تواند به اسپاسم عضلانی، ضربان نامنظم قلب و تشنج منجر شود صادر کرده است.

مصرف این داروها ممکن است با افزایش خطر شکستگی استخوان و عفونت روده بزرگ نیز ارتباط داشته باشد. از سوی دیگر، استفاده از PPI می‌تواند سبب ابتلا به عفونت سخت کلستریدیوم (C. diff) که نوعی اسهال پایدار بوده و می‌تواند اثرات جدی بر روده داشته باشد، شود.

گزارش جدید ممکن است نگرانی های بیشتری در این رابطه ایجاد کند. به همین دلیل بسیاری از بیماران از مصرف  PPI وحشت دارند، در حالیکه این دارو آنقدرها هم خطرناک نیست.  

کسی که این داروها را مصرف می‌کند می‌تواند خودش بر این عوارض نظارت کند؟

این کار بسیار دشوار است. یکی از عوارض جانبی مصرف این داروها اسهال شدید است که ممکن است ناشی از عفونت روده باشد. در چنین مواردی بهتر است حتما با پزشک مشورت شود.

برخی از افراد ممکن است با مصرف این داروها مدفوع رقیق پیدا کنند که معمولا در هفته اول تا سوم استفاده از آن اتفاق می‌افتد. در صورتیکه این شرایط 5 تا 7 روز ادامه یابد بیمار باید پزشک را در جریان قرار دهد. گاهی ممکن است پزشک با تغییر عنوان تجاری دارو مشکل را حل کند.

در هر صورت پزشک موظف است پس از هر بار مراجعه بیمار از او در مورد نشانه‌های سوزش سردل سوال کند. اگر یک بیمار با مصرف PPI به مرحله‌ای برسد که دیگر نشانه‌ای از بیماری نداشته باشد، می‌تواند آنقدر دُز خود را پایین بیاورد تا آنجا که علائم دوباره ظاهر شوند و سپس در مورد دُز جدید تصمیم‌گیری شود.

آیا تغییر شیوه زندگی می‌تواند مشابه دارو عمل کرده و به همان اندازه در رفع و تسکین این بیماری موثر باشد؟

بله، بهترین تغییری که می‌توان در شیوه زندگی داد، مصرف شام سبک‌تر و کاهش چربی در وعده غذایی شب است. زیرا چربی سبب می‌شود عمل تخلیه معده به کندی صورت گیرد.

همچنین، افراد باید مصرف غذاهای سرخ‌شده را کاهش دهند و اگر شاخص توده بدن(BMI) شخصی، 30 یا بالاتر است و یا به عبارتی فرد چاق است، وزن خود را کاهش دهد. احتمال سوزش سر دل در افراد چاق بیشتر است.

بهتر است  وعده غذایی شب 4 ساعت قبل از رفتن به رختخواب میل شود تا مواد غذایی در این مدت به طور کامل هضم شود. خوردن بیش از حد و سریع غذا خوردن نیز سبب بروز این مشکل می‌شود. افرادی که سوزش سردل دارند باید از خوردن غذاهای طبخ‌شده از گوجه‌فرنگی یا نعناع نیز اجتناب کنند.

آیا داروهای جدیدتری در حال ساخت هستند که عوارض کمتر و تاثیر بهتری داشته باشند؟

بله، داروهایی در حال ساخت هستند که به روشی متفاوت اسید معده را کنترل می‌کنند. اما هنوز در مراحل آزمایش اولیه قرار دارند.

منبع:هفته نامه هلال